Internet çağı iş dünyasını, eğitimi, tüketici davranışlarını ve hayatımızı değiştirmektedir. İnsanlara artık bir okuldan mezun olmak yetmemekte, günümüzde insanlar yaşam boyu öğrenim ihtiyacını hissetmektedirler. Internet ile herkes bilgilerini Internet ortamına koyarak sanal ortamda bilgilerini paylaşma olanağını bulmaktadırlar. Bu vasıtayla insanlar yaşam boyu sürekli öğrenme ve bilgi çağında kendisine ve çevresine katma değer oluşturma imkanına kavuşmaktadırlar.
Dünyada çoğu ABD’de olmak üzere yaklaşık 2.2 milyonun üzerinde öğrenci, bu tür on-line eğitimden yararlanmaktadır. Bu sayının 2003 yılında tüm dünyada 200 milyona çıkması beklenmektedir.
Eğitim Çeşitleri
Eğitimin çeşitlerine baktığımızda temelde iki ana başlıkta toplandığını görürüz:
a) Senkron eğitim (eş zamanlı)
b) Asenkron eğitim (eş zamansız)
Senkron eğitim denildiğinde zamana bağımlı, aynı mekanda ve yüz yüze verilen eğitim kastedilir. Bu eğitim modeli geleneksel eğitim modelinin adıdır. Hepimizin okullarda gördüğü eğitim senkron eğitimdir. Bu tip eğitim modeline video konferans sistemi de dahil edilebilir.
Asenkron eğitim zamandan ve mekandan bağımsız olarak verilen eğitimdir. Bu tip eğitim tam olarak zaman ve mekandan bağımsız olarak verileceği gibi, belirli zamanlarda zamana ve mekana bağımlı olarak da verilebilir. Internet üzerinden verilen eğitim zamandan ve mekandan bağımsız eğitimdir. Ancak belirli zamanlarda eğitimi alan kişiler yüz yüze eğitime ve sınavlara alınıyorsa bu tip eğitim zamandan yarı bağımsız eğitim olarak adlandırılır.
Hedef kitle göz önüne alındığında eğitim
a) Okul merkezli eğitim
b) Üniversite merkezli eğitim
c) İş/ticari merkezli eğitim
olarak üç grupta toplanabilir. Okul ve üniversite merkezli eğitimde eğitim çağı olarak insanların üniversite öncesi ve sonrası eğitim, iş/ticari merkezli eğitimde ise iş ve ticarete yönelik insanların ihtiyaç duyabileceği eğitimler kastedilmektedir. İlk-orta-lise düzeyindeki eğitimler okul merkezli, üniversite düzeyindeki eğitimler üniversite merkezli, iş dünyasına yönelik (muhasebe kursu vb.) eğitimler iş/ticari merkezli eğitimlerdir.
On-line Eğitim Nedir?
Eğitim, bir ülkenin ekonomik, politik ve sosyal gelişiminde temel oluşturan bir yapı taşıdır. On-line eğitim ise, eğitimci ile öğrencilerin aynı mekanda olmadan gerçekleştirdikleri eğitimdir. Bu modelde eğitimci ile öğrenciler arasında bir iletişim yolu kurulur. Eğitimci bir uçta ders verirken, öğrenciler iletişim yolunun imkanlarına bağlı olarak evlerinden, farklı mekanlardan ve hatta farklı ülkelerden eğitime katılabilirler.
Geleneksel eğitim anlayışından farklı olarak bu tip eğitimin merkezinde öğrenci bulunur. Her şeyin ders sırasında öğrenilmesinin aksine, on-line eğitimde öğrenci konuları zamandan ve mekandan bağımsız olarak öğrenebilir ve eğitici ile teknolojiyi kullanarak bağlantı kurabilir.
On-line eğitim ile insanlar okula gitmeden, yollarda vakit harcamadan eğitim alabilirler. Okullardan uzak yerlerde yaşayanlar, iş, sağlık, aile gibi nedenlerden dolayı bulundukları mekanı terk etmeden okuma olanağına sahip olurlar. Doğru metod ve teknoloji kullanıldığı, öğrenciler ve öğretmenler arasında iletişim sağlandığı taktirde on-line eğitim yüz yüze eğitim kadar başarılı olur. Yapılan bir araştırmaya göre CD-ROM desteği ile yapılan bir eğitim başarıya %5 gibi bir katkı sağlarken, on-line eğitimin başarıya katkısının %50 gibi büyük bir rakam olduğu bulunmuştur.
İnsanlar istedikleri zaman ve istedikleri yerde bilgiye ulaşabilirler. On-line eğitim öğrenci eğitiminde kullanılabileceği gibi, şirket içi eğitimlerde, öğretmen ve yer problemi yaşanan durumlarda ve yüz yüze eğitime destek vermek amacıyla da kullanılabilir.
On-line eğitimin etkili olması için dikkatli bir planlama, eğitimde verilecek olan ders gereklerinin anlaşılması ve öğrenci ihtiyaçlarının göz önünde bulundurulması gerekir. Kullanılacak olan teknoloji ise bu duruma göre belirlenir. On-line eğitim planlaması bir proje ekibi ile uzun, zorlu, düzenli ve özverili bir çalışma ile gerçekleştirilir. On-line eğitimin etkinliği öğrenci-öğretmen-idareci-hizmetli-yardımcıların tümünün birden çabasıyla oluşur.
On-line eğitim temelde iki ana kategoriden oluşur
a) İçerik
b) Yazılım
On-line eğitimin içeriği, eğitimin amacından sitenin güncel tutulmasına kadar tüm süreçleri kapsar. Yazılım ise bu içeriğin üzerine konulacağı yerdir. Örneğin java, asp, html, xml yazılıma örnek olarak verilebilir.
On-line eğitim özürlü insanlarımıza da çok faydalı olabilir. Bu kişiler okula gitmesi gerekmeden bulundukları yerden eğitimlerine devam edebilirler. Ancak bu tip bir on-line eğitim programı planlanırken özürlülerin durumu (sakatlık durumları) göz önüne alınıp eğitim materyalleri ona göre seçilmelidir. Günümüz eğitim altyapısının özürlü insanlarımıza göre hazırlanmadığı göz önüne alınırsa, sanal ortam ile özürlülerimizin bilgiye erişim olanağına kavuşmasını sağlanabilir.
Geçmişte Uzaktan Eğitim
Uzaktan eğitimin geçmişine baktığımızda ilk olarak 1728’de Boston gazetesinin mektup ile stenogrofi dersleri verdiğini görüyoruz. 1890’da Avusturalya Queensland Üniversitesi kampüs dışına açık bir eğitim programı yürütmüştür. 1920’lerde aynı türden bir eğitim metodu Colombia Üniversitesi tarafından gerçekleştirilmiştir.
1930’lara gelindiğinde okulların radyoyu kullanarak eğitim verdiğini görüyoruz. 1950’lerde ABD’de askeri amaçlı uzaktan eğitim uygulamaları yapılmıştır.
Ülkemizde ilk uzaktan eğitim uygulamaları geniş çapta mektupla öğretim ile başlamıştır. Bu kapsamda özellikle yabancı dil eğitimleri göze çarpmaktadır.
